History in North Wales

Mae Rhuddlan yn ddyledus am ei phwysigrwydd hanesyddol i’w safle wrth groesiad hynafol o’r Afon Clwyd.

Cynlluniwyd y castell ar gyfer y Brenin Edward I gan y pensaer enwog Iago o Sant Sior, y cyntaf o’r careau consentrig chwyldroadol – yn eu plith Conwy, Harlech a Beaumaris – a godwyd gan Edward i amgylchynu a rheoli Gogledd Cymru.

Mae patrwm grid gwreiddiol y strydoedd – Y Stryd Fawr bresennol, wedi ei chroesi gan Stryd yr Eglwys, Stryd y Senedd a Stryd Gwindy – yn dal i fod yn ganolog i ‘r Rhuddlan fodern ac mae rhan o’r ffosydd amddiffynnol yn dal i’w gweld rhwng Ffordd yr Apostolion a Choedlan Kerfoot.

Ychydig i ffwrdd, wrth gerdded ar hyd y llwybr, saif y mwnt pridd mawreddog, ‘Twthill’ – Bryn ‘Gwylfan’.

 Ychydig i ffwrdd, wrth gerdded ar hyd y llwybr, saif y mwnt pridd mawreddog, ‘Twthill’ – Bryn ‘Gwylfan’.

Gan fod yr ymladd drosto wedi bod mor ffyrnig, ychydig iawn ohono sydd ar ȏl i’w weld bellach.

Ar un adeg roedd y castell hwn yn gartref brenhinol i Dafydd ap Gruffudd

Y mis hwn rydym yn ôl yn Sir y Fflint yng Nghastell y Fflint. Hwn oedd y castell cyntaf a adeiladwyd gan Edward 1.

Mae llawer yn credu ei fod yn ffolineb llwyr, mae gan Gastell Gwrych hanes aruthrol.

Mae Neuadd Cinmel yn enghraifft o “dŷ calendr” gyda 365 o ffenestri, 122 o ystafelloedd, a 12 mynedfa.